Het prikkelbare darm syndroom (PDS) is een aandoening die zich uit in darmkrampen, buikpijn, het hebben van een opgeblazen gevoel, diarree, of juist constipatie, terwijl er geen achterliggende oorzaak is gevonden. Meestal is het echter zo dat bij mensen de diagnose PDS-patiënt wordt gesteld, terwijl nog niet alle andere mogelijke oorzaken zijn onderzocht en uitgesloten.
Polikliniek Proktovar is gewaardeerd op ZorgkaartNederland. Bekijk alle waarderingen of plaats een waarderingOngeveer 1 op de 4 mensen heeft last van de darmen, maar bij de meeste mensen is het door uitvoerig onderzoek te doen wél mogelijk de oorzaak van de darmklachten te vinden.
In het geval dat de darmklachten langer dan drie maanden aanhouden en de achterliggende oorzaak niet gevonden wordt, spreekt men van PDS. Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen afwijkingen in de darmen gevonden kunnen worden. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met de diagnose PDS vaak een andere darmflora hebben, of last hebben van lichte ontstekingen van de darmwand. Mede om die redenen bevat de PDS-test een groot aantal verschillende analyses
De diagnose PDS wordt gesteld op basis van de klachten die de patiënt ervaart. De criteria van PDS zijn neergelegd in de Rome III-criteria. De Rome III-criteria zijn:
Soms zijn er ernstigere symptomen van PDS, deze symptomen worden alarmsignalen genoemd:
De diagnose PDS kan pas met zekerheid gesteld worden wanneer alle andere mogelijke oorzaken zijn uitgesloten. Daarom is het zinvol om zo breed mogelijk te testen om te bepalen of er geen andere oorzaak is die de PDS-klachten veroorzaakt. Veelvoorkomende oorzaken van darmklachten en brijachtige ontlasting zijn:
Obstipatie, een opgezette buik, winderigheid en krampen behoren tot het typische PDS klachtenpatroon. In Nederland zijn er ongeveer 2 miljoen mensen die last hebben van een verstopping van de darmen. Zij hebben slechts één tot enkele malen per week ontlasting.
Het Nederlandse Huisartsen Genootschap kan geen duidelijke gegevens verstrekken en schrijft: ‘Ongeveer 10 tot 30% van de bevolking ervaart op enig moment obstipatie, vrouwen tweemaal zo vaak als mannen’. In Zweden komt constipatie bij 13% van de bevolking voor, in Amerika ligt dit tussen de 12 en de 19%.
Om de klachten te verhelpen, is het noodzakelijk de oorzaak van de klachten op te sporen. Wanneer er geen onderliggende ziekte aanwezig is, wordt de diagnose PDS-constipatie gesteld. Van alle patiënten met PDS-klachten heeft 25% last van verstopping en 45% van de mensen die PDS-klachten hebben, hebben last van verstopping die afgewisseld wordt met dunne ontlasting.
Er is een verschil tussen het ervaren van een opgeblazen gevoel en het werkelijk toenemen van het volume van de darminhoud. Gasvorming in de darmen zorgt voor een gevoel van toename van het volume van de darmen. De bacterie Methanobrevibacter produceert methaangas. Methaangas zorgt ervoor dat het voedsel langzamer verteerd wordt.
Gassen in de darmen kunnen winderigheid veroorzaken. Mensen met overgewicht hebben 4 keer zo veel methaangas in de darmen, als mensen zonder overgewicht. Constipatie is een van de darmklachten die veel voorkomt bij mensen die diabetes hebben. Het legen van de darm duurt 2 keer zo lang bij mensen met diabetes. Ook kunnen neurologische aandoeningen van de darm een rol spelen.
Een verstopping van de darmen, of juist diarree, kunnen de bijwerking zijn van een antibioticumkuur of door de medicijnen die worden gebruikt na een acute darmontsteking. Maagzuurremmers en hartmedicatie kunnen diarree veroorzaken.
Medicijnen die constipatie kunnen veroorzaken zijn codeïne, wat soms in hoestsiroop zit, morfine, of antidepressiva. Sommige ontstekingsremmers, bloeddrukverlagende medicijnen, antihistaminica en ijzerpreparaten werken ook vertragend op de darm. Als laxeermiddelen langdurig gebruikt worden, kunnen zij de darmwand irriteren. Dit kan uiteindelijk een vertraagde stoelgang tot gevolg hebben. Er nog meer oorzaken voor darmklachten, waaronder:
Beschikbare testen
Diarree die eventueel afgewisseld wordt met constipatie kan worden veroorzaakt door:
Mensen met PDS-klachten zijn in 33% van de gevallen besmet met de parasiet Dientamoeba fragilis, vaker nog zijn zij echter besmet met de parasiet Blastocystis hominis. Mensen met klachten in de bovenbuik en in de maag zijn in 10% van de gevallen besmet met de bacterie Helicobacter pylori.
Dientamoeba fragilis is een eencellige parasiet die de dikke darm infecteert en symptomen veroorzaakt die overeenkomen met het klachtenpatroon van mensen met PDS. Volwassenen en kinderen met chronische diarree of buikpijn moeten onderzocht worden op parasieten. Dat wil zeggen dat alle personen met PDS-klachten in aanmerking komen voor onderzoek waarin gekeken wordt of er sprake is van een besmetting met een parasiet.
Blastocystis hominis wordt bij meer dan 4 miljoen Nederlanders in de dikke darm aangetroffen. Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, het RIVM, blijkt dat 40% van de Nederlanders tussen de 15 en 50 jaar de parasiet bij zich draagt. De wetenschapper Yakoob onderzocht een groep patiënten met klachten die overeenkomen met de Rome III-criteria en bij wie de diagnose PDS was gesteld. Blastocystis hominis was bij 73% van de patiënten met PDS-klachten (en diarree) aanwezig en bij 27% van de mensen zonder PDS klachten. De auteur geeft aan dat de klachten mede veroorzaakt worden door Blastocystis hominis.
Intensief laboratoriumonderzoek van de ontlasting kan veel inzicht in de oorzaken van chronische darmklachten opleveren. De meest voorkomende oorzaken van PDS-klachten zijn microscopische organismen die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Een inwendig onderzoek van de dikke darm (colonoscopie), kan de oorzaak van PDS-klachten daarom meestal niet opsporen. Een colonoscopie is niet geschikt om darmparasieten, overgroei van schadelijke bacteriën, schimmels en gisten aan te tonen. Daarom wordt geadviseerd om voor een colonoscopie de ontlasting te onderzoeken op ontstekingsmarkers. Wanneer je denkt dat je te maken hebt met een ernstige ziekte, dan zijn de volgende testen heel bruikbaar om vast te stellen of de darm ontstoken is:
Afwijkingen van de darmflora en verteringsproblemen kunnen ook PDS-achtige darmklachten veroorzaken. Om te bepalen of darmklachten veroorzaakt worden door een probleem met de darmflora of met de vertering, kan gebruik gemaakt worden van de volgende testen:
De richtlijnen voor huisartsen maken onderscheid tussen ernstige darmklachten en overige darmklachten. Een colonscopie kan darmkanker, darmpoliepen, de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa aantonen. Voor mensen waarvoor geldt dat zij aan klachten lijden die aan PDS worden toegeschreven geldt:
Er zijn een aantal algemene risicofactoren aan te wijzen voor klachten die aan PDS worden toegeschreven:
Vrouwen hebben vaker last van PDS dan mannen
Als voor PDS geen directe oorzaak gevonden kan worden, wordt de oorzaak meestal gezocht in:
Darmklachten kunnen ook door voeding veroorzaakt worden. Dit is vaak het geval indien men allergisch of intolerant is voor bepaalde stoffen. Zo kunnen darmklachten veroorzaakt worden door:
Voor informatie of het maken van een afspraak kunt u ons bereiken op telefoonnummer 074 – 37 64 408 of stuur een mail naar [email protected] en wij helpen u zo spoedig mogelijk
BEST
Tamboer 4
5684 DB Best
T: 0499 21 53 00
E: [email protected]
Algemene voorwaarden | Privacy verklaring | Klachtenregeling