PRIKELBARE DARM SYNDROOM (PDS)

Home PRIKELBARE DARM SYNDROOM (PDS)

Het prikkelbare darm syndroom (PDS)

Het prikkelbare darm syndroom (PDS) is een aandoening die zich uit in darmkrampen, buikpijn, het hebben van een opgeblazen gevoel, diarree, of juist constipatie, terwijl er geen achterliggende oorzaak is gevonden. Meestal is het echter zo dat bij mensen de diagnose PDS-patiënt wordt gesteld, terwijl nog niet alle andere mogelijke oorzaken zijn onderzocht en uitgesloten.

Ongeveer 1 op de 4 mensen heeft last van de darmen, maar bij de meeste mensen is het door uitvoerig onderzoek te doen wél mogelijk de oorzaak van de darmklachten te vinden.
In het geval dat de darmklachten langer dan drie maanden aanhouden en de achterliggende oorzaak niet gevonden wordt, spreekt men van PDS. Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen afwijkingen in de darmen gevonden kunnen worden. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met de diagnose PDS vaak een andere darmflora hebben, of last hebben van lichte ontstekingen van de darmwand. Mede om die redenen bevat de PDS-test een groot aantal verschillende analyses

Afspraak maken

Symptomen

De diagnose PDS wordt gesteld op basis van de klachten die de patiënt ervaart. De criteria van PDS zijn neergelegd in de Rome III-criteria. De Rome III-criteria zijn:

De klachten bestaan minimaal 3 maanden.
PDS kent twee vormen, het kan gekenmerkt worden door verstopping of juist door diarree:
- De diarreevorm van PDS houdt in dat er vaker dan 3 maal per dag ontlasting is.
- De verstoppingsvorm van PDS houdt in dat er minder dan 3 maal per week ontlasting is.
- Bij sommige mensen wisselen de symptomen af tussen de twee vormen van PDS. Dit wordt een wisselend patroon genoemd.
Buikpijn
Krampende pijn die afneemt na de ontlasting
Winderigheid
Een opgezette buik
Loze aandrang
Slijm bij de ontlasting

Soms zijn er ernstigere symptomen van PDS, deze symptomen worden alarmsignalen genoemd:

Bloedverlies
Koorts
Gewichtsverlies
Hevige pijn (ook ’s nachts)

Oorzaken van PDS-klachten

De diagnose PDS kan pas met zekerheid gesteld worden wanneer alle andere mogelijke oorzaken zijn uitgesloten. Daarom is het zinvol om zo breed mogelijk te testen om te bepalen of er geen andere oorzaak is die de PDS-klachten veroorzaakt. Veelvoorkomende oorzaken van darmklachten en brijachtige ontlasting zijn:

Een besmetting met een eencellige darmparasiet (35 tot 45% van de gevallen).
Bij ruim 18% van de mensen die PDS-klachten hebben ziet men een overgroei van Candida.
Darmontsteking: In ongeveer 12% van de gevallen hebben mensen met PDS-klachten verhoogde calprotectine waarden.
In 7% van de gevallen hebben mensen met PDS-klachten lage pancreas elastase waarden. Deze lage waarden hangen samen met een gebrek aan alvleesklier enzymen.
Een afwijkende darmflora en een overgroei met gisten kunnen PDS-klachten veroorzaken.
Er kan sprake zijn van een chronische galaandoening.
Mensen met overgewicht of diabetes hebben vaker een opgeblazen gevoel, buikpijn en diarree. Er is dan sprake van meer gasvorming in de darmen en een tragere stoelgang. Dit wordt veroorzaakt door een afwijkende darmflora en een toename van gisten in de darmen.

Obstipatie

Obstipatie, een opgezette buik, winderigheid en krampen behoren tot het typische PDS klachtenpatroon. In Nederland zijn er ongeveer 2 miljoen mensen die last hebben van een verstopping van de darmen. Zij hebben slechts één tot enkele malen per week ontlasting.
Het Nederlandse Huisartsen Genootschap kan geen duidelijke gegevens verstrekken en schrijft: ‘Ongeveer 10 tot 30% van de bevolking ervaart op enig moment obstipatie, vrouwen tweemaal zo vaak als mannen’. In Zweden komt constipatie bij 13% van de bevolking voor, in Amerika ligt dit tussen de 12 en de 19%.
Om de klachten te verhelpen, is het noodzakelijk de oorzaak van de klachten op te sporen. Wanneer er geen onderliggende ziekte aanwezig is, wordt de diagnose PDS-constipatie gesteld. Van alle patiënten met PDS-klachten heeft 25% last van verstopping en 45% van de mensen die PDS-klachten hebben, hebben last van verstopping die afgewisseld wordt met dunne ontlasting.

Overgewicht, diabetes en gasvorming

Er is een verschil tussen het ervaren van een opgeblazen gevoel en het werkelijk toenemen van het volume van de darminhoud. Gasvorming in de darmen zorgt voor een gevoel van toename van het volume van de darmen. De bacterie Methanobrevibacter produceert methaangas. Methaangas zorgt ervoor dat het voedsel langzamer verteerd wordt.
Gassen in de darmen kunnen winderigheid veroorzaken. Mensen met overgewicht hebben 4 keer zo veel methaangas in de darmen, als mensen zonder overgewicht. Constipatie is een van de darmklachten die veel voorkomt bij mensen die diabetes hebben. Het legen van de darm duurt 2 keer zo lang bij mensen met diabetes. Ook kunnen neurologische aandoeningen van de darm een rol spelen.

Medicijngebruik

Een verstopping van de darmen, of juist diarree, kunnen de bijwerking zijn van een antibioticumkuur of door de medicijnen die worden gebruikt na een acute darmontsteking. Maagzuurremmers en hartmedicatie kunnen diarree veroorzaken.
Medicijnen die constipatie kunnen veroorzaken zijn codeïne, wat soms in hoestsiroop zit, morfine, of antidepressiva. Sommige ontstekingsremmers, bloeddrukverlagende medicijnen, antihistaminica en ijzerpreparaten werken ook vertragend op de darm. Als laxeermiddelen langdurig gebruikt worden, kunnen zij de darmwand irriteren. Dit kan uiteindelijk een vertraagde stoelgang tot gevolg hebben. Er nog meer oorzaken voor darmklachten, waaronder:

Een te snel of juist te traag werkende schildklier.
Bijwerkingen van medicijnen.
Dikke darmkanker.
Aandoeningen van de bekkenbodem.
Bij een beschadiging van de wervelkolom heeft 30 tot 60% van de patiënten last van constipatie.
11 tot 38% van de zwangere vrouwen heeft last van verstopping van de darmen.
Verstopping kan ontstaan wanneer de ontlasting te lang wordt opgehouden, bijvoorbeeld door. het beroep (chauffeur, leerkracht), scheurtjes in de darm, of door het hebben van aambeien.
Gebrekkige voedselvertering.

Beschikbare testen

Diarree die eventueel afgewisseld wordt met constipatie kan worden veroorzaakt door:

1: Parasieten en bacteriën

Mensen met PDS-klachten zijn in 33% van de gevallen besmet met de parasiet Dientamoeba fragilis, vaker nog zijn zij echter besmet met de parasiet Blastocystis hominis. Mensen met klachten in de bovenbuik en in de maag zijn in 10% van de gevallen besmet met de bacterie Helicobacter pylori.
Dientamoeba fragilis is een eencellige parasiet die de dikke darm infecteert en symptomen veroorzaakt die overeenkomen met het klachtenpatroon van mensen met PDS. Volwassenen en kinderen met chronische diarree of buikpijn moeten onderzocht worden op parasieten. Dat wil zeggen dat alle personen met PDS-klachten in aanmerking komen voor onderzoek waarin gekeken wordt of er sprake is van een besmetting met een parasiet.
Blastocystis hominis wordt bij meer dan 4 miljoen Nederlanders in de dikke darm aangetroffen. Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, het RIVM, blijkt dat 40% van de Nederlanders tussen de 15 en 50 jaar de parasiet bij zich draagt. De wetenschapper Yakoob onderzocht een groep patiënten met klachten die overeenkomen met de Rome III-criteria en bij wie de diagnose PDS was gesteld. Blastocystis hominis was bij 73% van de patiënten met PDS-klachten (en diarree) aanwezig en bij 27% van de mensen zonder PDS klachten. De auteur geeft aan dat de klachten mede veroorzaakt worden door Blastocystis hominis.

2: Darmontstekingen

Intensief laboratoriumonderzoek van de ontlasting kan veel inzicht in de oorzaken van chronische darmklachten opleveren. De meest voorkomende oorzaken van PDS-klachten zijn microscopische organismen die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Een inwendig onderzoek van de dikke darm (colonoscopie), kan de oorzaak van PDS-klachten daarom meestal niet opsporen. Een colonoscopie is niet geschikt om darmparasieten, overgroei van schadelijke bacteriën, schimmels en gisten aan te tonen. Daarom wordt geadviseerd om voor een colonoscopie de ontlasting te onderzoeken op ontstekingsmarkers. Wanneer je denkt dat je te maken hebt met een ernstige ziekte, dan zijn de volgende testen heel bruikbaar om vast te stellen of de darm ontstoken is:

Occult bloedtest
Calprotectine
Beta-defensine
Immunoglobuline A
Lactoferrine
Weefsel transglutaminase.

3: Testen van de darmflora en verteringsmarkers

Afwijkingen van de darmflora en verteringsproblemen kunnen ook PDS-achtige darmklachten veroorzaken. Om te bepalen of darmklachten veroorzaakt worden door een probleem met de darmflora of met de vertering, kan gebruik gemaakt worden van de volgende testen:

Een darmfloratest in combinatie met Immunoglobuline A en een kweek op gisten zoals Candida albicans.
Bij een gebrek aan maagzuur en het gebruik van teveel maagzuurremmers ontstaan verteringsproblemen. Ontlastingsonderzoek van verteringsmarkers kan aantonen of een gebrek aan maagzuur inderdaad de problemen veroorzaakt.
Wanneer de gal en de alvleesklier niet goed functioneren ontstaan er darmklachten en de ontlasting heeft dan een hoog vetgehalte. De testen op galzuren en pancreas elastase kunnen hier inzicht in geven.

4: Colonoscopie

De richtlijnen voor huisartsen maken onderscheid tussen ernstige darmklachten en overige darmklachten. Een colonscopie kan darmkanker, darmpoliepen, de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa aantonen. Voor mensen waarvoor geldt dat zij aan klachten lijden die aan PDS worden toegeschreven geldt:

Inwendig onderzoek zal bij slechts een klein percentage van mensen met chronische darmklachten iets afwijkends aan het licht brengen. Ernstige darmziekten zijn colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Deze ziekten komen slechts bij 2 op de 1000 personen voor. Dikke darmkanker komt voor bij 1 op de 1500 personen. De kans dat een patiënt met chronische darmklachten een darmontsteking zoals colitis ulcerosa of darmkanker heeft, is dan ook heel klein.
Door middel van een inwendig onderzoek van de dikke darm kan men lastig een glutenallergie aantonen. Een glutenallergie is immers een aandoening van de dunne darm. Men moet niet alleen het laatste stuk van de darm, maar ook het begin van de darm, via de maag, onderzoeken. Een groot gedeelte van de mensen die klachten hebben die aan PDS worden toegeschreven, zijn gevoelig voor gluten en voelen zich beter bij een glutenvrij dieet.

Risicofactoren PDS

Er zijn een aantal algemene risicofactoren aan te wijzen voor klachten die aan PDS worden toegeschreven:

Mensen onder 45 jaar hebben vaker last van PDS-klachten

Vrouwen hebben vaker last van PDS dan mannen

Het kan in de familie voorkomen
Stress of psychische problemen

Als voor PDS geen directe oorzaak gevonden kan worden, wordt de oorzaak meestal gezocht in:

Een afwijkende darmflora
Gasvorming
Harde ontlasting
Een geprikkeld zenuwstelsel
Spierspanning

Darmklachten kunnen ook door voeding veroorzaakt worden. Dit is vaak het geval indien men allergisch of intolerant is voor bepaalde stoffen. Zo kunnen darmklachten veroorzaakt worden door:

Glutenintolerantie
Voedselallergieën
Een tarwe-allergie
Zetmeelintolerantie
Lactose-intolerantie
Bepaalde voedingsmiddelen
Overgewicht
Vermoeidheid
Klachten die ontstaan na een antibioticumkuur

Voor informatie of het maken van een afspraak kunt u ons bereiken op telefoonnummer 074 – 37 64 408 of stuur een mail naar info@proktovar.nl en wij helpen u zo spoedig mogelijk